Jumat, 23 Desember 2011

TRI KAYA PARISUDHA


Om Swastyastu
Ida Dane Sane Wangiang Titiang
Maduluran antuk manah lascarya, ledangang titiang ngaturang puja pangastuti ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, riantukan sangkaning asung kerta wara nugrahan Ida, titiang asapunika taler ida dane sareng sami, sida kasidan mapupul irirki. Dumadak pamargi sakadi puniki, prasida maka sarana nudut kayun para anom-anome rikala teleb mauruk malajah bahasa Bali, wastu sida ngukuhang karajegan jagat Baline.
Ida dane sareng sami, mustikan nyane para mahasisya sane tresna sihin titiang. Ring galah sane becik puniki mungguing murda dharma wacanan titiang nenten sios wantah “Tri Kaya Parisudha”.
Ida dane sane wangiang titiang
Yening maosang indik Tri Kaya Parisudha kasayuwiaktian ipun sampun pastika sami pada uning, duaning sampun duk kantun ring kelas 3 SD ngantos mangkin napi malih ring IHD iraga sareng sami sampun kauningin indike punika olih sang sane maraga Guru. Napi malih indik Tri Kaya Parisudha punika sampun wenten ring sajroning Puja Tri Sandya ring bait sane kaping ungkur.
Tri Kaya Parisudha punika nenten sios wantah parilaksana sane patut kasuciang, sane kakepah dados tiga :
·         Manacika, inggih punika mapineh utawi mamanah sane becik lan suci
·         Wacika, inggih punika mabaos sane becik
·         Kayika, inggih punika maparilaksana sane becik

Ida dane, pamekas nyane para mahasisya
Kasayuwiaktian ipun kakawitin sangkaning pamineh sane becik iraga prasida mabaos punika taler maparilaksana sane becik lan manut ring Agama. Punika taler yening pamineh iraga nenten becik, napi malih yening mapineh ngawag-ngawag utawi tidong-tidong, kapastikayang baos lan parilaksanan iraga jagi nenten becik, mawetu raris iraga nenten bagia.
Saking Tri Kaya Parisudha jagi wenten adasa khrtaning indria sane kabaos karmapatha, manut ring sane kasurat ring Sarasamuscaya, 73 puniki :
“Hana karmapatha ngaranya, khrtaning indria,
sapuluh kwehnya, ulakêna, kramanya : prawerttiyaning manah sakarêng,
têlu kwehnya, ulahaning wâk pât pwarttiyaning kâya, tělu pinda sapuluh,
prawerttyaning kaya, wak, manah ken geta”.
Teges ipun:
Wenten karmapatha wastan nyane, inggih punika khrtaning indria, adasa akeh nyane sane patut kalaksanayang; pamineh-mineh tiga akeh nyane, pabaos papat akeh nyane, parilaksana tiga akeh nyane. Punika mawinan adasa akeh nyane parilaksana sane wenten saking parilaksana angga, pabaosan, muah pamineh, indike punika sane patut uratiang.
Sane mangkin jagi lanturang titiang nlatarang parindikan Tri Kaya Parisudha puniki.
1.      Manacika (mapineh utawi mamanah sane becik lan suci), sinalih tunggil nyane :
·         Nenten ngedotang utawi ngiriang pagelahan anak (si tan engin adengkya ri drbyaning len)
·         Nenten kroda ring sarwa sattwa (si tan krodha ring sarwa sattwa)
·         Urati ring kaluwihan karmaphala (si mamituha ni hananing karmaphala).
2.      Wacika (mabaos sane becik), patut ngedohin:
·         Baos sane nyakitin, mala (ujar ahala)
·         Baos sane kliwat keras, kasar (ujar aprgas)
·         Baos misuna (ujar pisuna)
·         Baos nguluk-nguluk (ujar mithya)
3.      Kayika (maparilaksana sane becik) inggih punika:
·         Nenten nyiksa lan mamati-mati (syamati-mati)
·         Nenten ngemaling (mangahalalhalal)
·         Nenten maparilaksana paradara (si paradara).
Ida dane sane kusumayang titiang
Wenten sane patut uratiang lan setata kaingetang, manut ring rwabhineda, baos punika nenten je ngawinang karahayuan kemanten, nanging taler ngwinang baya. Sakadi sane kasurat ring kakawin Nitisastra V.3, puniki:
Wasita minittanta manêmu laksmi
Wasita minittanta pati kapangguh
Wasita minittanta manému dukha
Wasita minittanta menemu mitra
Teges ipun :
Sangkaning baos iraga nemu bagia
Sangkaning baos iraga kapangguh
Sangkaning baos iraga iraga nemu duka
Sangkaning baos iraga nemu sawitra
Nika mawinan ngiring sareng-sareng mautsaha nekeng tuas mangda prasida mamanah sane becik manut ring budhi (mahat), sane jagi ngawinang prasida mabaos punika taler maparilaksana sane becik lan patut. Sane nenten sios indike punika jagi ngawinang iraga dados manusa sane manut ring agama, manusa sane maguna, sane uning ring angga. 
Inggih ida dane sane wangiang kalih mustikayang titiang. Wantah kadi punika prasida antuk titiang ngaturang sadaging Tri Kaya Parisudha, sane cawisang titiang, kaangen manggala sajroning dharma wacana puniki. Saantukan titiang kantun wimuda utawi kantun  kalintang tambet, tuna ring kecap Sang Hyang Aji,  janten tuna antuk titiang nguningayang, durung manut sajroning arsa. Antuk katunayan titiang punika, sangkaning manah lascarya titiang nunas geng rena pengampura.
Maka wesananing atur titiang ngaturang parama santi.
Om Santih Santih Santih Om

Selasa, 06 Desember 2011

INGUH PALING


“Duh. . . Apa ye artin ipiane busan?” Mapineh-pineh tiang ngenehang ipian tiange punika. Galahe punika kirang langkung wau jam satu tengah lemenge. Irika raris bengong tiang, makipekan ke kebot, tepuk Bliyan Dana ne sedeng engkise sirepne, minab becik ipiane. Makipekan ke kenawan tepuk Blide Suar ne sedeng ngipitang tunangane. Nggih jakti, tiang sirep sareng tiga ring kamare. Ne mangkin tiang meneng ring kediaman Pak Bos. Yening ten iwang sampun pitung dina tiang nyayah iriki mabarengan sareng Bliyan Dana. Matiosan sareng Blide Suar ne sampun limang tiban ngayah iriki.
Yen saihang sareng Blide lan Bliyan, sayuakti tiang paling pecehe iriki. Tiang wau pitulas tiban, kewanten Blide sareng Bliyan sampun pada-pada mayusa selikur tiban. Indik pengalaman taler, yen saihang sareng ipun makakalih sayuakti tiang kantun doh sareng ipun makakalih. Tiang iriki paling tambete, paling manyinge, tur setata inget tekening situasi ring kampung, desa Nongan. Inget tekening meme lan bapa, keto mase adine, inget tekening kewentenan bangket sane sue sampun kesakap olih bapan tiang, makita marengin bapa numbeg, matekap, tur ngaritang bantenge. Napi malih ritepengan mangkin ring kampung pesraman desan titiange kapilih pinaka duta Kabupaten Karangasem inggian parada blaganjur sane madaging pragmen tari ring PKB warsane mangkin tur sampun gelis jagi pentas. Irika titiang sareng dados pragina.
Ngantos Sang Surya endag duke punika titiang mineh-minehang ipian titiange. Ring ipiane  punika pejalan tiange setata nenten lanus. Wenten manten kapiambeng, waluya ulung ritatkala menekin jan kalud tepene tekening jane. Irika raris titiang memanah, nunas ring Bhatara Sesunan, “Ratu Bhatara Sesunan titiang, ten surud-surud punike panjak Ida nunas pamargi sane becik, dumogi je ipian titiang i wawu nenten wenten pikenohnyane, kadi anak ngenikahang, ipian punika wantah bungan sirep, titiang nunas mangda titiang satata rahayu iriki. Astungkara.”
“De. . . “ Bliyan ngesiabang titiang sahasa mataken. “Nak kenken to semengan suba mepangenan?”
“Sing kenken Bli, mirib ulian kangen jak nyamane jumah ne.” Masaut sambilang titiang makenyem yadiastun ring angga kantun marasa inguh.






HAH, SING MEKITA NGLANJUTANG. NYANGETANG BENA INGUHE.

Kembang Sandat


Endang galang
Kerasa liang
Anggan titiang
Mesrieng kerasa di awang-awang
Ane mekada ragan titiang,
Luire i sesapi putih ne sedeng ngimbang
Ical rasa uyang
Ne merasa bagia ulian ne sayang
i kembang sandat ne stata miik

Minggu, 24 Juli 2011

KEHADIRANNYA


Pernah ku berimajinasi
Inginkan dia hadir tuk hiasi hidupku
Pernah ku berimajinasi
Inginkan dia hadir tuk hapus semua risauku, dan
Tak kusangka imajinasiku t’lah membawaku kepadanya
Menuntunku tuk s’lalu bersamanya
Yakin akan ketulusannya, hingga
Lelah, sakit, penat yang kurasa
Obsesi berlebihan, bahkan
Virus-virus yang mengganggu hidupku, yang mengganggu bahagiaku
Enyah karena kehadiranya

Senin, 11 Juli 2011

Nyaman, Kecewa, Masa Depan


Entah. . . Saya sendiri tidak mengerti dengan apa yang ada dibenak saya saat itu. Yang ada hanyalah perasaan bingung, perasaan tidak mengerti dengan diri sendiri. Lumayan lama saya merenungkan hal ini, hingga suatu ketika saya iseng mengirim sms kebeberapa kontak yang ada di hp saya dengan pertanyaan seperti ini.
“Kalau seandainya sesuatu yang kita lakukan untuk masa depan, tapi ada sedikit perasaan kurang nyaman bagi kita untuk menjalaninya, sedangkan yang kita rasakan nyaman serta yakin dengan cara tersebut akan mampu dan berhasil namun ada pihak yang kita buat kecewa. Bagaimanakah?”
Inilah beberapa masukan itu :
Bu Suri
Ampura ya gita. Ibu agak tlat blsnya soalnya lg sbk. Gita...apapun yg kt lakukan klu sdh ada pihak yg dikecewakan sdh pasti tdk bgs. Spt apa yg kt yakini yaitu lbh baik kt berkorban demi kebahagiaan orla.krn tdk hanya 1 jln utk mencapai kebahagiaan masa dpn.msh banyak cr lain yaitu dilakukan dgn ketulusan. Ibu yakin pasti bs. Asal dgn restu sesunan.
Pak Deja
Dikit masukan: do what u love, love what u do..
Jalani aja yg mnjadi angan trtinggi km,mski harus khilangan yg trcinta.. Suatu saat mreka akan mngerti..
Pak Kasjana
Sabar, usaha, smangat ,toleransi ,tetap pd prinsip kebenaran.
Pak Janiarta
Menurut pendapat tiang
Kalau itu menyangkut masa depan kita kita harus berani mengambil sikap
Walupun keputusan yg kita ambil terkadang membuat suatu pihak kecewa, sepanjang gargita nyaman menjalani, jalani aja, kalau kt selalu memakai perasaan kt susah untuk maju

Bu Sucita
Kalau sesuatu yg kamu lakukan yakin bisa merubah masa depan kearah yg lebih baik, lakukan saja, disitu nanti kamu bisa berusaha membuktikan. Kalau tdk yakin, jgn mengecewakan orang yg memberi support baik utk masa dpn kamu.
Pak Suarya
Hidup hrs dijalani dg nyaman walo bnyk likuny.Kt brusha agr tdk ad yg kcw.Tp,klo hrs trjd acukn diri pd kmulian ht nurani.Tp krj hrs ttp dijalani.Skss sll
Zak Mitha
kykinan tu yg paling utama,knyamanan pndkung nya, pihak yg kcewa tu cm sesaat,prlahan akn ada sbuah pgrtian sbg smgtz!
Mang Ayu
MenuruT q sch tUriti kata hati aja dEX ,biar ndak nyesl entr ngambl kpuTsan,ampure wau Malaz
De Mahendra
Menurt qu, lo qt dh nyaman qta jalanin ja ampk berhasil.. Klo dah berhsl, pasti phak yg kecewa ma qta, jg pasti bkalan bangga ma qta. :-)
Adnyana
Qt lkukan yg mnrut kt nyaman.! Mskpun ad phak yg tdk spndpt,!
Lo prlu kt jlz'kn kpd phak thu.
Luh Antarini
lq mnrt ilh she...
yank ssuai kmpun n nyaman..
phak ynk kcwa pst bsa mahamin ap ynk qt lkukan n msa dpn qt...
Darma A1
YaA.,lKUkn yg trbAEX Azh.,
Wahyu
Yaw lkukkn yg mnrutmu trbaik bwt drmu, brkn pngrtian dn pnjlsn bgi org yg d kcwkn..
Jk sdh sm2 enk, psti smwa brjln baik...
Purnamiati
Swstyastu mwli.,
Mnrut q sihc.,
Ikt'in ja kta hti mu., hraukn ajan 0mngn 0rng laen l0w t0 buat mu gx nyman..
Msa dpan mu ad d'tngan mu, bkan d'tngn 0rng laent..
Hehe
Mang Ari
Lo kta mrasa nyman dan ykn itu akan brhsl knp tdk kt lakukan. Mslh da orng laen yp kcwa, qt bs mlakkn hl lain untk menbs kkcwaanya.
Juni A1
Jek jalani ajja takdirmu

Sekarang giliran kalian Gan yang ngasih gw masukan n kesimpulan juga kalo bisa. . . .!!!! 
Thanks before. . . .


Senin, 02 Mei 2011

Perlukah Kita Memperingati Hardiknas


Ditanya mengenai hari pendidikan nasional, sudah pasti diluar kepala bagi mereka untuk menjawabnya. “Hari Pendidikan Nasional jatuh pada tanggal 2 Mei.” Nah... Sekarang timbul pertanyaan-pertanyaan baru, “Apakah mereka sudah memahami betul, baik itu mengenai sejarah, makna, ataupun tujuan diperingatinya Hari Pendidikan Nasional ini. Perlukah kita memperingatinya?”
Hari Pendidikan Nasional dirayakan setiap tanggal 2 Mei, bertepatan dengan hari lahirnya salah satu tokoh pendidikan kita yaitu Ki Hajar Dewantara yang memiliki nama asli: Raden Mas Soewardi. Mengulas sedikit tentang perjuangan untuk memajukan pendidikan di bumi kita tercinta ini, Tanah air Indonesia. Beliau sempat mendirikan salah satu taman siswa pada 3 Juli 1922 untuk sekolah kerakyatan di Yogyakarta. Kemudian beliau juga sempat menulis berbagai artikel yang intinya memprotes berbagai kebijakan para penjajah yang kadang membunuh serta menghambat tumbuh dan berkembangnya pendidikan di Indonesia. Hingga salah satu artikel "Seandainya Aku Seorang Belanda" (judul asli : Als ik eens Nederlander was) yang pernah dimuat dalam surat kabar de Expres milik Douwes Dekker tahun 1913 adalah salah satu artikel yang mengubah paradigma banyak orang terlebih khusus para penjajah bahwa orang Indonesia khususnya penduduk pribumi membutuhkan pendidikan yang layaknya sama dengan para penguasa dan kalangan berduit.
Namun ironis dan sangat memprihatinkan melihat kondisi pendidikan Indonesia saat ini yang semakin tidak terkontrol . Walaupun kita tahu bahwa Pendidikan merupakan salah satu faktor esensial yang sangat berpengaruh bagi perkembangan bangsa. Pendidikan kadangkala masih dikesampingkan dalam pengalokasian dana, belum lagi dana pendidikan yang mungkin saja 'mengalir' ke tangan yang tidak bertanggung jawab.
Dan yang lebih memprihatinkan lagi, di era ini banyak korban pendidikan yang berjatuhan seperti siswa, guru termasuk para orang tua. Banyak anak-anak yang tidak memilik biaya hingga tidak bersekolah, banyak lulusan SMA/MA dan sederajat lainnya harus menggangur karena tidak mampu untuk melanjutkan. Masih ada saja sekelompok orang yang terpinggirkan , bahkan terlupakan . Mereka yang hidup dibawah garis kemiskinan , dan mereka yang sehari - hari membantu orang tuanya bertahan hidup sebagai pemulung , pengamen , dsb . Yang tidak sempat mengenyam Pendidikan.
Padahal sudah dengan jelas terpampang dalam Undang Undang Dasar 1945, pada pasal 30 ayat 1 dan 2 yang memuat tentang pendidikan, yaitu sebagai berikut.
1.      Setiap warga negara berhak mendapat pendidikan.
2.      Setiap warga negara wajib mengikuti pendidikan dasar dan pemerintah wajib membiayainya.
Apakah kedua ayat tersebut sudah terealisasikan dengan baik? Dikatakan belum, namun sudah banyak tindakan-tindakan yang dilakukan pemerintah, seperti halnya dengan direalisasikannya BOS, pendidikan gratis, serta bantuan-bantuan lainnya. Dikatakan sudah, namun masih saja ada masalah-masalah seperti yang sudah penulis jelaskan sebelumnnya.
Seandainya Ki Hajar Dewantara masih hidup beliau pasti akan menangis dan meratapi terpuruknya pendidikan di negeri ini. Sia-sialah perjuangan beliau agar pendidikan di Indonesia bisa maju dan berkembang, sekaligus mengubah berbagai ketertinggalan. Sedangkan yang terjadi malah sebaliknya, kenyataannya yang terjadi adalah keterpurukan sistem pendidikan.
Hal ini seharusnya mendapatkan perhatian tersendiri bagi pemerintah atau dengan kata lain masih banyak 'PR' yang harus diselesaikan pemerintah dan berbagai stake holder pendidikan. Biaya pendidikan yang masih belum terjangkau bagi seluruh lapisan masyarakat, kesejahteraan guru yang masih memprihatinkan, kurikulum pendidikan yang masih amburadul, serta sarana dan prasarana pendidikan yang jauh di bawah standar, merupakan masalah krusial yang hingga kini masih menjadi awan gelap dunia pendidikan kita.
Nah... dari beberapa masalah tersebut. Perlunya kita memperingati Hari Pendidikan Nasional bukan hanya semata-mata sebagai perayaan saja baik itu dengan upacara lah, syukuran lah, dan yang lain-lainya. Tetapi akan lebih baik apabila momen ini dijadikan momen untuk evaluasi terhadap kinerja pendidikan selama ini . Apakah sudah tepat penerapannya ? Ataukan masih perlu ada perbaikan dan perubahan?